W 1984 r. rezerwat został wpisany na listę obszarów wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym (Konwencja Ramsarska) a w 1998 r. na europejską listę ostoi ptaków. Obecnie przygotowywany jest projekt rozporządzenia powiększającego teren chroniony na powierzchnię 1895 ha. Nad Oświnem zobaczyć można liczne gatunki gęsi, kaczek i ptaków siewkowatych oraz skrzydlatych drapieżców m.in. bielika, rybołowa, orzełka włochatego.
Są tutaj także rzadkie raki błotne oraz czarne bociany. W czasie migracji ptaków wędrownych szczególnie cenne okazały się łąki późno koszone, na których niska trawa jest doskonałym miejscem żerowania żurawi i gęsi. Siadają wtedy na takim polu w tysiącach sztuk. I często bywa tak, że gdy patrzy się na łąkę, to wydaje się ona dziwna. Aż w końcu łąka podnosi się do góry i z krzykiem odlatuje.
Na Zielonym Ostrowiu przebywa obecnie 45 koników polskich w całkowicie naturalnych warunkach. Nie mają stajni, ogrodzeń, nie są dokarmiane. W zamian mają do dyspozycji prawie 500 ha łak, pastwisk, bagien i zagajników.
Dwa konkurujące ze sobą stada podzieliły teren między siebie i kształtują krajobraz wydeptujac i zgryzając krzewy i siewki drzew, tworząc otwartą przestrzeń dla migrujacego ptactwa. Pierwsze stado pasie się na łakach tuż przy granicy z Rosją. Przewodzi mu ogier Namorzyniec. Drugie, pod wodza Morusa, można spotkać nad jeziorem. Całość stanowi istotną rezerwę genetyczną jedynej rodzimej rasy koni prymitywnych i w kraju jest drugim co do wielkości stadem żyjącym na wolności. Jego unikalność doceniło Ministerstwo Rolnictwa nadając hodowli status zachowawczej.
J.M.